Trong thời gian gần đây, chúng ta nghe nói rất nhiều về “Digital Detox”. Hiểu theo nghĩa tiếng việt thì nó được dịch là “thải độc kỹ thuật số” hay “giải độc kỹ thuật số”. Vậy rốt cuộc Digital Detox là gì? Nó có những lợi ích như thế nào và cách thực hiện ra sao? Hãy cùng Ngủ Ngon Sống Trọn tìm hiểu trong bài viết này.
Digital detox là gì?
Bạn có thường xuyên dán mắt vào màn hình điện thoại thông minh và lướt điện thoại không ngừng trong thời gian dài mỗi ngày? Tình trạng này rất phổ biến hiện nay. Nghiên cứu cho thấy khoảng 61% mọi người thừa nhận họ nghiện internet và thiết bị kỹ thuật số.
Nghiện thiết bị kỹ thuật số và internet cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn và tàn phá các giác quan của bạn. Lúc này, thuật ngữ Digital detox – “giải độc kỹ thuật số” xuất hiện.
Digital detox là gì? Nó được dịch là thải độc hay cai nghiện kỹ thuật số. Đây là thuật ngữ đề cập đến khoảng thời gian mà một người không sử dụng các thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh, TV, máy tính, máy tính bảng và các trang web truyền thông xã hội trong 1 thời gian từ 1 tuần đến 1 hay nhiều tháng. Thời gian mà bạn Digital detox, bạn sẽ giảm lượng thời gian trực tuyến trên thiết bị công nghệ thông minh, thậm chí có thể chọn ngắt kết nối hoàn toàn.
“Giải độc” khỏi các thiết bị kỹ thuật số là một cách để tập trung vào các tương tác xã hội trong đời thực mà không bị phân tâm. Bằng cách từ bỏ các thiết bị kỹ thuật số, dù chỉ là tạm thời, nhưng mọi người có thể loại bỏ căng thẳng bắt nguồn từ việc kết nối liên tục trong thế giới ảo thông qua thiết bị kỹ thuật số và mạng xã hội.
Trước khi bạn quyết định xem nó có phù hợp với mình hay không, hãy xem xét một số lợi ích tiềm năng và phương pháp thực hiện cai nghiện kỹ thuật số.
Những tác hại của việc nghiện thiết bị kỹ thuật số
Công nghệ có thể gây căng thẳng
Mặc dù mọi người thường cảm thấy rằng sử dụng thiết bị kỹ thuật số thông minh có thể giúp giải trí. Nhiều người không thể tưởng tượng cuộc sống mà không có các thiết bị công nghệ sẽ như thế nào và họ bắt đầu hoảng sợ, lo lắng nếu không có điện thoại hay thiết bị công nghệ thông minh kết nối internet. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều nghiên cứu và khảo sát đã phát hiện ra rằng việc sử dụng công nghệ có thể góp phần gây ra căng thẳng.
Trong cuộc khảo sát hàng năm về căng thẳng ở Mỹ của Hiệp hội Tâm lý Mỹ , 1/5 số người trưởng thành ở Mỹ (khoảng 18%) cho rằng việc sử dụng công nghệ là một trong những nguyên nhân gây căng thẳng đáng kể cho cuộc sống của họ. Chính kết nối kỹ thuật số khiến cho họ luôn phải liên tục kiểm tra email, tin nhắn và cập nhật thông tin trên phương tiện truyền thông xã hội, gây ra sự mệt mỏi và căng thẳng trước thông tin nhận được.
Một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu ở Thụy Điển cũng cho thấy việc sử dụng công nghệ quá nhiều ở thanh thiếu niên cũng gây ra các vấn đề về giấc ngủ, các triệu chứng trầm cảm và tăng mức độ căng thẳng.
Thiết bị kỹ thuật số có thể làm gián đoạn chế độ ngủ
Nhiều bằng chứng cũng cho thấy rằng việc sử dụng thiết bị công nghệ quá nhiều, đặc biệt là trước khi đi ngủ, có thể ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng giấc ngủ. Một nghiên cứu cho thấy rằng trẻ em sử dụng thiết bị kỹ thuật số trước khi đi ngủ có giấc ngủ kém hơn và thời gian ngủ ít hơn. Ánh sáng xanh tím từ thiết bị điện tử như điện thoại, TV, Ipad gây ảnh hưởng tới nhịp sinh học và rối loạn giấc ngủ của con người, hạn chế sản sinh hormone melatonin – 1 loại hormone gây buồn ngủ.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc sử dụng mạng xã hội điện tử khi đi ngủ có tác động xấu đến giấc ngủ và tâm trạng. Nghiên cứu cho thấy 70% người tham gia kiểm tra mạng xã hội trên điện thoại trước khi ngủ, và 15% người dành 1 giờ hoặc nhiều hơn để lướt mạng xã hội khi đi ngủ. Kết quả cho thấy rằng việc sử dụng mạng xã hội khi bạn đi ngủ vào ban đêm sẽ làm tăng khả năng lo lắng, mất ngủ và thời gian ngủ ngắn hơn.
Tác động tiêu cực tới sức khỏe tâm thần
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Child Development cho thấy việc sử dụng nhiều thiết bị kỹ thuật số hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên. Điển hình như làm gia tăng các triệu chứng của ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý) và rối loạn hành vi, cũng như khả năng tự điều chỉnh cảm xúc kém hơn.
Ảnh hưởng đến cân bằng công việc – cuộc sống
Cảm giác sử dụng các thiết bị kỹ thuật số thường xuyên có thể khiến bạn khó phân biệt và giữa cuộc sống gia đình và công việc. Ngay cả khi bạn đang ở nhà hoặc đang đi du lịch, bạn vẫn sẽ không thể ngừng kiểm tra email, trả lời tin nhắn từ đồng nghiệp hoặc lướt trên các tài khoản mạng xã hội của mình.
Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu Ứng dụng về Chất lượng Cuộc sống, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc sử dụng internet và điện thoại ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc, gây căng thẳng trong công việc và cảm giác làm việc quá sức. Thực hiện cai nghiện kỹ thuật số có thể giúp bạn thiết lập sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giảm căng thẳng tốt hơn.
Hội chứng tâm lý Fomo
Hội chứng Fomo là nỗi sợ hãi rằng bạn đang bỏ lỡ những trải nghiệm mà mọi người khác đang có. Lướt mạng xã hội liên tục có thể nuôi dưỡng nỗi sợ hãi này. Mỗi khi bạn nhìn thấy một hình ảnh hoặc bài đăng về cuộc sống của người khác đang được nhiều quan tâm, có thể khiến bạn cảm thấy như thể cuộc sống của bạn kém thú vị hơn cuộc sống của họ. Bạn thường quá chú tâm vào các sự kiện xã hội và cập nhật các tin tức nổi bật vì sợ rằng bạn sẽ bị bỏ lại phía sau.
Fomo khiến bạn liên tục kiểm tra điện thoại vì sợ rằng bạn sẽ bỏ lỡ một tin tức, tin nhắn hoặc bài đăng quan trọng nào đó. Giải độc kỹ thuật số là một cách để thiết lập giới hạn và giảm bớt nỗi sợ hãi này.
Lợi ích của Digital detox là gì?
Cảm thấy mãn nguyện và giảm căng thẳng: Một số thử nghiệm cho thấy rằng ngừng sử dụng điện thoại thông minh hoặc thiết bị kỹ thuật số theo lịch trình nhất định có thể làm giảm mức độ căng thẳng của bạn. Nó cũng có thể giúp bạn tập trung vào hiện tại và chú ý hơn đến những thứ xung quanh trong cuộc sống thực của bạn.
Làm việc hiệu quả hơn: Việc lướt tin tức, theo dõi các trang mạng xã hội, đăng bài hoặc chỉ lướt internet có thể tốn nhiều thời gian. Nó có thể làm lãng phí thời gian làm việc của bạn. Đặt điện thoại sang một bên sẽ giúp bạn tập trung vào những việc cần hoàn thành và làm việc hiệu quả hơn.
Cảm thấy tự tin hơn vào bản thân: Các ứng dụng mạng xã hội khiến bạn liên tục so sánh mình với những người khác. Điều đó có thể ảnh hưởng đến cách bạn nhìn nhận bản thân mình. Thậm chí, bạn sẽ thiếu tự tin vào chính mình, cho rằng những người khác có cuộc sống tốt đẹp hơn, thú vị hơn và họ tài giỏi hơn. Giảm thời gian sử dụng điện thoại có thể nâng cao hình ảnh và lòng tự trọng của bạn cũng như giúp bạn nhìn nhận lại chính mình, tự tin hơn vào bản thân.
Digital detox giúp bạn khỏe mạnh hơn: Dán mắt vào điện thoại thông minh trong vài giờ có thể dẫn đến mỏi mắt, khô mắt, mờ mắt, chảy nước mắt và đau đầu . Bạn cũng có thể thường cúi người, khom người khi nhìn xuống điện thoại hoặc màn hình máy tính nếu ở tư thế không phù hợp. Điều này có thể gây ra các vấn đề về lưng và cổ. Ngừng sử dụng điện thoại có thể giúp bạn cải thiện tình trạng sức khỏe cũng như giảm ảnh hưởng tới các bộ phận đặc biệt trên cơ thể như cổ, lưng, vai…
Ngủ tốt hơn khi Digital detox: Khi cơ thể biết đã đến giờ đi ngủ, não của bạn sẽ tiết ra melatonin để giúp bạn thư giãn và đi vào giấc ngủ. Nhìn chằm chằm vào điện thoại ngay trước khi đi ngủ giúp não bộ của bạn luôn tỉnh táo và hoạt động, đồng thời làm chậm quá trình giải phóng melatonin. Thiếu ngủ trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe của bạn. Giải độc kỹ thuật số có thể giúp cơ thể bạn kiểm soát chu kỳ giấc ngủ tốt hơn.
Cách Digital detox hiệu quả
Nếu bạn nghĩ rằng việc sử dụng công nghệ đang ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn, làm mất thời gian cho những việc bạn cần hoàn thành, thì có thể đã đến lúc cần Digital detox. Bạn không cần phải bỏ thiết bị của mình hoàn toàn – chỉ cần làm những gì phù hợp nhất với lối sống của bạn.
Chú ý đến cảm xúc khi bạn sử dụng điện thoại
Bạn có cảm thấy chán khi dùng điện thoại không? Bạn có cần nó cho công việc? Bạn có cảm thấy mình đang bỏ lỡ những gì người khác đang nói tới trên mạng xã hội không? Việc kiểm tra email, tin nhắn, tin tức trên điện thoại khiến bạn cảm thấy tốt hơn hay mệt mỏi hơn?
Hãy lưu ý đến những điều này để xác định cảm xúc của mình khi sử dụng điện thoại. Tự hỏi bản thân tại sao bạn lại sử dụng điện thoại hàng giờ và nó có thực sự cần thiết hay không.
Các chuyên gia cho biết nhận thức tốt hơn về cảm xúc có thể giúp bạn kiểm soát việc sử dụng thiết bị kỹ thuật số phù hợp. Nếu bạn cảm thấy nó thật nhạt nhẽo và lãng phí thời gian, hãy cố gắng cắt giảm lượng thời gian dùng điện thoại của mình mỗi ngày.
Giới hạn thời gian sử dụng điện thoại trong ngày
Nếu bạn đang sử dụng điện thoại thông minh một cách liên tục và bạn cho rằng mình đang nghiện điện thoại, hãy giới hạn thời gian nhất định cho phép sử dụng điện thoại trong ngày. Ví dụ: cố gắng chỉ kiểm tra điện thoại của bạn sau mỗi 15 hoặc 30 phút.
Các chuyên gia cho biết một phương pháp dễ làm là không dùng điện thoại trong giờ ăn. Điều này có thể giúp bạn tập trung vào môi trường xung quanh. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc ngừng sử dụng điện thoại, hãy cố gắng để nó ở vị trí khuất tầm nhìn hoặc để xa tầm tay, bạn có thể tập trung vào bữa ăn tốt hơn.
Hoặc bạn có thể giới hạn khoảng thời gian không dùng thiết bị kỹ thuật số. Chẳng hạn như khi bạn ra ngoài đi dạo, tại một cuộc tụ họp với bạn bè hoặc sau một giờ nhất định vào ban đêm sẽ không dùng điện thoại.
Sử dụng các ứng dụng để theo dõi, quản lý việc sử dụng thiết bị kỹ thuật số
Bạn muốn theo dõi mức độ bạn sử dụng điện thoại hàng ngày? Nếu điện thoại của bạn không thể làm điều đó cho bạn, hãy tìm đến một số ứng dụng.
Các ứng dụng cũng có thể chặn quyền truy cập của bạn vào các trang web truyền thông xã hội trong một khoảng thời gian.Nó còn gửi đến bạn một báo cáo chi tiết về những trang mạng và vấn đề mà bạn đã dành nhiều thời gian để xem. Điều này có thể giúp bạn hạn chế sự phụ thuộc và có thể kiểm soát thời gian dùng thiết bị kỹ thuật số tốt hơn.
Không sử dụng thiết bị kỹ thuật số vào buổi tối trước khi đi ngủ
Vì việc sử dụng điện thoại có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn, hãy cố gắng ngắt kết nối hoặc tắt điện thoại trước khi đi ngủ. Điều này sẽ giúp bạn có thói quen đi ngủ đúng giờ và cải thiện giấc ngủ tốt hơn.
Tắt thông báo trên điện thoại
Nếu bạn thấy phiền và mệt mỏi với những thông báo email hoặc từ các ứng dụng mạng xã hội, thì nên tắt thông báo trong cài đặt điện thoại. Điều này có thể giúp hạn chế sự căng thẳng và phiền phức mà chúng gây ra, tạo tinh thần thoải mái hơn cho bạn. Bạn cũng có thể thử chức năng không làm phiền trên thiết bị điện thoại thông minh.
Kết luận
Nếu bạn cảm thấy như chứng nghiện điện thoại thông minh đang làm ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày của bạn. Hãy thực hiện những cách Digital detox mà chúng tôi vừa mới chia sẻ ở trên. Chúng có thể giúp bạn hạn chế những tác động tiêu cực mà thiết bị kỹ thuật số đem lại. Đặc biệt là giúp cuộc sống của bạn lành mạnh hơn, tốt cho sức khỏe tâm thần và thể chất.